Pahang ( ڨهڠ ) adalah negeri yang terbesar
di Semenanjung Malaysia. Terletak di lembangan Sungai Pahang yang
amat luas, ia bersempadan dengan (lihat peta):
- Kelantan di utara;
- Perak, Selangor serta Negeri Sembilan di barat;
- Johor di selatan; dan
- Terengganu dan Laut China Selatan di timur.
"Darul Makmur", nama gelaran bahasa Arabnya,
bermaksud "tempat perlindungan yang tenang".
Geografi
Pahang terdiri daripada 11 daerah:
Ibu negeri Pahang ialah Kuantan manakala Pekan ialah bandar diraja.
Bandar utama yang lain termasuk Kuala Lipis, Tanah Rata, Kuala Rompin dan Temerloh. Genting
Highlands, Cameron
Highlands dan Bukit Fraser merupakan
tempat peranginan bukitnya.
Pembahagian etnik berdasarkan kepada bancian tahun 2000 adalah
seperti berikut:
Geografi fizikalnya dibahagikan
kepada tiga bahagian:
- tanah tinggi
- hutan hujan
- kawasan pinggir laut.
Air terjun
Antara air terjun yang termasyhur di Malaysia
terletak di Negeri Pahang, iaitu:
- Air Terjun Sg. Pandan, Kuantan
- Air Terjun Teladas, Maran.
- Air Terjun Pelangi, Sg. Lembing
- Air Terjun Chamang, Bentong
- Air Terjun Berkelah, Maran
- Air Terjun Lata Jarum, Raub
- Air Terjun Pulau Chekas, Raub
- Air Terjun Lata Meraung, Jerantut
- Air Terjun Bukit Bertangga, Felda Kumai, Bera
Kawasan pinggir laut
Negeri yang bergunung-ganang ini mendatar ke arah pinggir
laut, dan di sini terletaknya Kuantan, ibu negeri Pahang. Terdapatnya
banyak pulau di luar pesisir, termasuknya Pulau Tioman dengan terumbu
karangnya. Terdapatnya juga pantai indah yang terbentang dari Kuantan ke
arah Terengganu dan
juga dari Kuantan sampai ke arah Mersing, Johor. Diantara pantai
peranginan yang terkenal di Negeri Pahang ialah:-
Daerah Kuantan:-
- Pantai Cherating
- Pantai Sungai Ular
- Pantai Gebeng
- Pantai Tanjung Gelang, Pelabuhan Kuantan
- Pantai Balok
- Pantai Seberang Balok
- Pantai Batu Hitam
- Pantai Sungai Karang
- Pantai Beserah
- Pantai Teluk Cempedak
- Pantai Taman Gelora
- Pantai Sepat.
Daerah Pekan:-
- Pantai Cheruk Paloh
- Pantai Kuala Pahang
- Pantai Batu 16
- Pantai Nenasi
Daerah Rompin:-
- Pantai Rantau Panjang
- Pantai Pulau Lang
- Pantai Kuala Pontian
- Pantai Janglau Pantai
- Pantai Kuala Tanjung Gemuk
- Pantai Kuala Rompin
Daerah Temerloh:- Tiada Pantai Peranginan sebab daerah ini
tidak bersempadan dengan laut.
Industri perikanan tradisional masih
terdapat di pantai. Keropok ikan digemari orang tempatan dan industri tradisional
merangkumi pemprosesan ikan kering dan makanan laut serta keropok lekor yang
termashyur.
Ekonomi
Industri dan eksport utama
Pahang tertumpu kepada pengeluaran kayu-kayan tropika disebabkan
adanya hutan yang luas. Walaubagaimanapun, kemerosotan pokok-pokok matang yang
diakibatkan oleh penebangan intensif telah menyebabkan keperlahanan dan
pengamalan perhutanan boleh kekal.
Produk perikanan juga merupakan sumber pendapatan yang
utama, khususnya bagi komuniti-komuniti di garis pinggir laut negeri yang
panjang. Ikan kering dan ikan masin merupakan keistimewaan di
sini.
Raub di
bahagian tengah Pahang adalah operasi perlombongan emas tunggal yang
menguntungkan tetapi rizabnya telah habis dan lombong-lombongnya telah ditutup.
Baru-baru ini,teknologi baru
telah menyebabkan pengekstrakan menguntungkan semula
dan operasi telah bermula semula.
Pelombong menggali terowong bawah tanah untuk mendapat bijih timah dan
meleburkannya menjadi jongkong. Sekarang, timah tidak lagi dilombong, dan kebanyakan
lombong terbanjir. Sungai Lembing merupakan sebuah bandar yang hampir luput
dengan prospek yang agak sedikit kecuali pelancongan berdasarkan sejarah
perlombongannya.
Kebanyakan industrinya tertumpu kepada produk berasaskan
kayu serta pemprosesan petrokimia. Pelabuhan
Kuantan adalah salah satu daripada pelabuhan di
pantai timur yang paling sibuk dan jaringan pengangkutannya memudahkan
penghantaran barangan yang pantas.
Pelancongan masih merupakan sumber pendapatannya yang
terbesar dengan sumber semula jadinya yang besar untuk menarik pelawat ke hutan
Taman Negara, Pulau Tioman dan Genting Highlands.
Sejarah
Terdapat buktinya bahawa puak-puak nomad tinggal di
Pahang pada Zaman Mesolitik. Pada zaman yang lebih moden,
lapisan timah dan mas di Sungai Tembeling menarik pedagang laut dari
Empayar Srivijaya.
Pahang merangkumi kebanyakan daripada bahagian selatan Semenanjung Melayu
pada abad ke-8 dan ke-9.
Selepas kejatuhan Empayar Srivijaya pada kira-kira 1000, Pahang dituntut
mula-mulanya oleh Thailand, dan kemudiannya oleh Kesultanan
Melaka. Pahang diserang oleh pihak Portugis,Belanda,
Johor dan Aceh pada
sebahagian besar abad ke-16. Pada masa itu, raja-rajanya sering
terbunuh, kebanyakan daripada penduduknya dibunuh ataupun diperhambakan, dan
ekonominya hancur. Selepas kejatuhan Aceh pada pertengahan abad ke-17,
Pahang dikuasai oleh Johor. Walaubagaimanapun, sultan-sultan Pahang yang
berketurunan daripada wangsa Melaka dan Wangsa
Bendahara Johor memerintahkan negeri itu lebih kurang secara
berterusan sejak 1470,
dan sebahagian besar autonominya beransur-ansur memulih.
Dari 1858 hingga 1863, Pahang mengalami perang
saudara di antara kedua-dua anakanda Sultan. Perang itu tamat
sewaktu Wan Ahmad dimahkotakan pada 1887, tetapi peranannya
cuma secara istiadat kerana British telah memaksanya menandatangani sebuah perjanjian yang
membawa kawalan negeri itu di bawah Residen
British.
Pada 1896, Pahang bersama-sama dengan Selangor, Perak, dan Negeri
Sembilan memasuki Negeri-negeri Melayu Bersekutu.
Ini menjadi Persekutuan Malaya pada 1948 dan kemudiannya
menjadi Malaysia pada 1963.
Kebudayaan
Kebudayaan masyarakat Pahang amat berkait rapat dengan
kehidupan masyarakat melayu. Pada zaman sebelum kemerdekaan, seni silat
merupakan antara aktiviti seni yang menarik minat anak-anak muda. Hinggalah
negeri Pahang terkenal kerana memiliki ramai pendekar dan pahlawan hebat
seperti Mat Kilau, Tok Gajah, Mat Lela, Datuk Bahaman, Panglima Muda
Jempul,Pendekar Mat Arif dan ramai lagi yang nama mereka telah dipadam oleh
British dalam sejarah. Selain itu, dalam aktiviti kesenian juga orang-orang
Pahang telah lama pandai bermain Dikir Pahang.
Suatu ketika dahulu, persembahan wayang kulit pernah
bertapak di negeri Pahang dimana ianya dikenali sebagai Wayang Pahang. Walau
bagaimanapun, teater tradisional ini telah lama lenyap dari bumi Pahang.
Kerajaan
Sultan Pahang merupakan Ketua Perlembagaan Negeri. Di
bawah perlembagaan negeri, kuasa perundangan dipunyai oleh Dewan Undangan Negeri Pahang. Dewan ini
melantikkan ahli Dewan untuk membentukkan Majlis Mesyuarat Kerajaan (EXCO).
EXCO, yang diketuai oleh Menteri Besar,
memegang kuasa eksekutif dan merupakan badan yang membuat dasar kerajaan
negeri. Menteri Besar yang dilantik oleh Sultan adalah daripada parti politik yang
memenangi kerusi yang terbanyak di dalam Dewan Undangan.
Kerajaan tempatan di Malaysia merupakan kerajaan di peringkat paling
rendah dalam sesuatu sistem kerajaan di Malaysia . Ia berkuasa untuk
mengenakan cukai yang terhad seperti cukai pintu. Selain itu agensi kerajaan
ini boleh menguatkuasakan undang-undang kecil (atau by-laws) kepada penduduk
yang berada di dalam kawasan pentadbiran mereka. Di antara Kerajaan Tempatan
yang terdapat dalam Negeri Pahang ini ialah :
- Majlis Perbandaran Kuantan
- Majlis Perbandaran Temerloh
- Majlis Perbandaran Bentong
- Majlis Daerah Bera
- Majlis Daerah Cameron Highlands
- Majlis Daerah Jerantut
- Majlis Daerah Kuala Lipis
- Majlis Daerah Maran
- Majlis Daerah Pekan
- Majlis Daerah Raub
- Majlis Daerah Rompin
Pemerintah Pahang
Gelaran
|
Tempoh
|
Nama Sultan
|
1777–1802
|
Tun Abdul Majid
|
|
Raja Bendahara II
|
1802-1803
|
Tun Muhammad
|
Bendahara Paduka Raja
|
1803–1806
|
Tun Korish
|
Bendahara Siwa Raja
|
1806–1847
|
Tun Ali
|
Bendahara Seri Maharaja
|
1847–1863
|
Tun Mutakhir
|
Bendahara
|
1863-1882
|
Tun Ahmad
|
6 Ogos 1882 - 9 Mei 1914
|
Sultan Ahmad Al Muadzam Shah Ibni Al Marhum Bendahara Ali
|
|
Sultan
|
9 Mei Jun 1914 - 19 Jun 1917
|
Sultan Mahmud Ibni Al Marhum Sultan Ahmad Al Muadzam Shah
|
Sultan
|
19 Jun Jun 1932 - 22 Jun 1932
|
Sultan Abdullah Al Mu'tassim Billah Ibni Al Marhum Sultan
Ahmad Al Muadzam Shah
|
Sultan
|
22 Jun 1932 - 7 Mei 1974
|
Sultan Sir Abu Bakar Ri'ayatuddin Al Muadzam Shah Ibni Al
Marhum Sultan Abdullah Al Mu'tassim Billah
|
Sultan
|
7 Mei 1974-Sekarang
|
Sultan Haji Ahmad Shah Al-Musta'in Billah Ibni Al Marhum
Sultan Abu Bakar Ri'ayatuddin Al- Mu'adzam Shah
|
Tiada ulasan:
Catat Ulasan